તાઈવાન સંકટ વચ્ચે નેપાળના વિદેશ મંત્રી ચીન ગયા, અમેરિકા અકળાયું

નેપાળે પણ ગયા અઠવાડિયે એક સાર્વજનિક નિવેદન બહાર પાડીને 'વન ચાઇના પોલિસી' માટે તેના સમર્થનનો પુનરોચ્ચાર કર્યો હતો. આ નીતિનો અર્થ એ છે કે નેપાળ તાઈવાનને ચીનનો ભાગ માને છે.

નેપાળના વિદેશ મંત્રી નારાયણ ખડકા ગઈકાલે રાત્રે ચીનના શહેર ચિયાંગદાઓ માટે રવાના થયા હતા. ચીન અને અમેરિકા વચ્ચે વધી રહેલા તણાવ વચ્ચે ખડકાની મુલાકાત મહત્વની છે. તાજેતરમાં, નેપાળને તેના પ્રભાવ હેઠળ લાવવા માટે યુએસ અને ચીન વચ્ચે સખત સ્પર્ધા ચાલી રહી છે. ખડકા એવા પ્રસંગે ચિયાંગદાઓ ગયા છે જ્યારે તાઈવાનની આસપાસ ચીનની સૈન્ય કવાયતને કારણે પશ્ચિમી દેશો સાથે તેનો મુકાબલો વધી ગયો છે.

ખડકા ચીનના વિદેશ મંત્રી વાંગ યીના આમંત્રણ પર ત્યાં ગયા છે. નેપાળના વિદેશ મંત્રીની સાથે 11 સભ્યોનું પ્રતિનિધિમંડળ પણ ગયું છે. ચીને નેપાળની ટીમને કાઠમંડુથી ચિયાંગદાઓ લઈ જવા માટે ખાસ ચાર્ટર્ડ પ્લેન મોકલ્યું હતું. નેપાળની નીતિમાં અમેરિકાના તાજેતરના વલણ પર ચીને ઉચ્ચ સ્તરે નારાજગી વ્યક્ત કરી હોવાનું કહેવાય છે. આ પછી ખડકા માટે નેપાળ જવાના કાર્યક્રમો કરવામાં આવ્યા.

નેપાળના એક સ્થાનિક અખબારના અહેવાલ મુજબ અમેરિકી અધિકારીઓએ ખડકાની ચીન મુલાકાત પર નારાજગી વ્યક્ત કરી છે. અખબારે નેપાળ સરકારના અધિકારીઓને ટાંકીને આ સમાચાર પ્રકાશિત કર્યા છે. આ રિપોર્ટમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે ચીન હાલમાં તાઈવાન મુદ્દે વિશ્વમાં મહત્તમ સમર્થન મેળવવાના અભિયાનમાં લાગેલું છે. ખડકાની યાત્રા પણ તેની સાથે જોડાઈ રહી છે. આ અહેવાલ ચીનના સરકાર તરફી અખબારમાં પ્રકાશિત એક ટિપ્પણીનો ઉલ્લેખ કરે છે, જેમાં દાવો કરવામાં આવ્યો હતો કે તાઈવાન મુદ્દે 160થી વધુ દેશોએ ચીનનું સમર્થન કર્યું છે. વિશ્વની લગભગ 80 ટકા વસ્તી આ દેશોમાં રહે છે.

નારાયણ ખડકાની ચીન મુલાકાત વિશે સ્થાનિક અખબાર સાથે વાત કરતાં નેપાળમાં યુએસ એમ્બેસીના પ્રવક્તા એના રિચી-એલને કહ્યું- 'તમે જાણો છો કે આ લાંબા સમયથી ચાલતી રાજદ્વારી સંહિતા અને નીતિનો મામલો છે. ખાનગી રાજદ્વારી વાટાઘાટોમાં શું ચર્ચા થઈ છે તે યુએસ સરકાર જાહેર કરતી નથી.

રિચી-એલને કહ્યું- 'યુએસ સમજે છે કે નેપાળ વન ચાઇના નીતિનું સમર્થન કરે છે. અમે ધ્યાન દોર્યું છે કે તાઇવાન સ્ટ્રેટમાં શાંતિ અને સ્થિરતા જાળવવામાં યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સનું પોતાનું હિત છે. અમે એકપક્ષીય રીતે ત્યાં યથાસ્થિતિમાં કોઈપણ ફેરફારનો વિરોધ કરીએ છીએ.

ખડકાની યાત્રાના મામલે નેપાળે સ્પષ્ટતા આપી છે. નેપાળના વિદેશ મંત્રાલયના એક વરિષ્ઠ અધિકારીએ કહ્યું- 'ખડકા પહેલા દક્ષિણ કોરિયાના વિદેશ મંત્રી પણ ચીન ગયા છે. દક્ષિણ કોરિયાને અમેરિકાનો નજીકનો સાથી માનવામાં આવે છે. તેથી ચીન જવામાં કોઈ નુકસાન નથી. આ મુલાકાત કોઈ પક્ષ લેવા સાથે સંબંધિત નથી. તેના બદલે તેનો ઉદ્દેશ્ય દ્વિપક્ષીય સંબંધોને મજબૂત કરવાનો છે.